Mu gitondo cyo ku wa Kane, tariki ya 8 Gicurasi 2025, isi yose yakurikiye amatora y’amateka yabereye i Vatikani, ubwo Cardinal Robert Francis Prevost ukomoka muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika yatorwaga nka Papa mushya wa Kiliziya Gatolika ku isi.
Ni ubwa mbere mu mateka y’imyaka irenga 2,000 ya Kiliziya Gatolika umunyamerika abaye Papa. Yahise afata izina rya Papa Leo XIV.
Uyu mwanzuro watangajwe n’umukuru w’Inama y’Abakaridinali nyuma yo kugaragara k’umwotsi w’umweru uvuye mu kirere cya Chapelle Sistine, ikimenyetso cy’uko habonetse Papa mushya. Mu ijambo rye rya mbere ryatambutse kuri televiziyo n’itangazamakuru mpuzamahanga, Papa Leo XIV yashimangiye ko aje gukomeza umurage wa Kiliziya, ariko kandi agaharanira impinduka zubaka, ubumwe bw’abakristu, no gushyira imbere ubutumwa bw’amahoro n’ubutabera.
Umwirondoro wa Robert Francis Prevost
Robert Prevost yavukiye i Chicago, muri Leta ya Illinois, tariki ya 14 Nzeri 1955. Yize muri kaminuza ya Villanova ndetse anagira inyigisho za tewolojiya mu bigo by’iyobokamana i Roma. Yinjiye mu itorero ry’Abagustin (Order of Saint Augustine) mu myaka ya 1980. Yagiye mu butumwa muri Amerika y’Epfo, cyane cyane muri Peru, aho yamamaye nk’umuyobozi ukunda abakene n’abatagira kivurira.
Yabaye umuyobozi mukuru w’iri torero ku isi yose hagati ya 2001 na 2013, nyuma aza kugirwa Umwepisikopi wa Chiclayo muri Peru. Mu 2023, Papa Francis yamugize Cardinal ndetse amuha inshingano zikomeye muri Vatikani, ziganjemo gucunga imyitwarire y’abepisikopi ku isi.
Itorwa Rye nka Papa
Amatora yitabiriwe n’abakaridinali 133 baturutse mu bihugu bitandukanye. Prevost yatoranyijwe nyuma y’iminsi ibiri y’ibiganiro n’amatora, bigendeye ku bushishozi no ku bumenyi bwe mu miyoborere ya Kiliziya. Uko byatangajwe, amatora yagenze mu mutuzo no mu bwubahane, kandi bitanga icyizere ku bayoboke ba Kiliziya miliyoni amagana.
Yahisemo izina rya Papa Leo XIV, ashishikajwe n’umurage w’abapapa bitwaga Leo, by’umwihariko Papa Leo XIII, wari uzwiho gushyira imbere ubutabera n’imibereho y’abakozi mu kinyejana cya 19.
Imigabo n’Imigambi ya Papa Leo XIV
Mu ijambo rye rya mbere, Papa Leo XIV yatangaje imigambi ye igarukira ku nkingi eshatu:
- Gukomeza ubutumwa bw’ubukristu n’iyogezabutumwa mu isi igezweho: Azashyira imbaraga mu kugeza Ivanjili ku batuye isi, cyane cyane mu bice bikiri inyuma by’isi, ndetse n’ahari gukendera ukwemera, hifashishijwe ikoranabuhanga n’ubufatanye.
- Kongera ubumwe n’ubwiyunge mu Itorero: Papa Leo XIV yavuze ko yifuza guharanira ko Kiliziya isubirana n’andi madini, igatera imbere mu bumwe, itarangwa n’ivangura cyangwa gucagagurika. Azaharanira umubano mwiza hagati ya Kiliziya n’amadini ya gikirisitu atandukanye, ndetse no guhuza ibihugu by’amateka atari meza.
- Guharanira ubutabera, amahoro n’ibidukikije: Ateganya gutangiza gahunda nshya yo kurengera ibidukikije, kurwanya ubukene bukabije, guteza imbere amahoro n’uburenganzira bwa muntu. Yashimangiye ko Kiliziya igomba kuba ijwi ry’abatagira kivurira, cyane cyane abashwiragiye ku isi bazira intambara n’ubukene.
Ibyifuzo ku Bayoboke
Papa Leo XIV yasabye abakristu bose gukomeza gusenga, gukundana no gusenyera umugozi umwe. Yavuze ko atari we wenyine uzabigeraho, ahubwo ko azabigeraho hamwe n’umuryango mugari wa Kiliziya. Yanatangaje ko azashyira imbere urubyiruko, arusaba kutagira ubwoba bwo kuvuga Ivanjili no kuba indorerwamo y’urukundo.
Icyizere Gishya
Itorwa rya Papa Leo XIV rifatwa nk’igice gishya mu mateka ya Kiliziya Gatolika. Ni intambwe yerekana ko Vatikani igenda ifunguka, ikakira abayobozi bakomoka mu bice bitandukanye by’isi. Nk’umunyamerika w’inkwakuzi, ufite uburambe n’ubwitange, benshi bizera ko azaba umuyobozi uzafasha Kiliziya gukomeza kuba urumuri rw’isi muri iki gihe cy’ubuhindagurike bukomeye.
About The Author
English