Ku itariki ya 30 Nzeri 2025, urukiko rwa gisirikare muri Kinshasa rwahanishije igihano cy’urupfu (in absentia) uwahoze ari Perezida wa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo, Joseph Kabila.
Yahamijwe ibyaha birimo ubwicanyi, gufata ku ngufu, iyicarubozo, n’ubugizi bwa nabi, ndetse no gufatanya n’itsinda ry’abarwanyi ba M23. Kabila, ubu uba muri Afurika y’Epfo, yateye utwatsi ibyo birego avuga ko ari politiki yo gukoresha urukiko mu nyungu za politiki. Urukiko rwamutegetse kwishyura miliyari $50 z’amarengayabo ku gihugu cya Congo n’abaturage bahuye n’ingaruka z’ibikorwa bye.
Ibyaha Kabila yahamijwe
Urukiko rwa gisirikare rwahamije Kabila ibyaha bikomeye birimo:
- Ubwicanyi: Gukora cyangwa gutera ubwicanyi ku bantu batari mu ntambara.
- Gufata ku ngufu: Gukoresha imbaraga ku bantu batarabigizemo uruhare.
- Iyicarubozo: Gukoresha uburyo bwose bwo kubabaza umuntu mu buryo budahwitse.
- Ubugizi bwa nabi: Gukora ibikorwa by’ubugome ku bantu batari mu ntambara.
- Gufatanya n’itsinda ry’abarwanyi ba M23: Kuba yaragize uruhare mu gushyigikira no gufatanya n’itsinda ry’abarwanyi ba M23, ryigaruriye ibice bimwe na bimwe bya Kivu y’Amajyaruguru na Kivu y’Amajyepfo.
Imiterere y’Urubanza
Urubanza rwa Kabila rwabereye mu rukiko rwa gisirikare rwa Kinshasa, aho yahanishijwe urupfu mu buryo bw’ikimenyetso kubera kutaba mu gihugu. Yari afite uburenganzira bwo kwitabira urubanza, ariko ntiyabikoze, ndetse nta n’umwunganizi mu mategeko yari afite. Urukiko rwamutegetse kandi kwishyura miliyari $50 z’amarengayabo ku gihugu cya Congo n’abaturage bahuye n’ingaruka z’ibikorwa bye.
Abayobozi ba guverinoma ya Congo, barimo Perezida Félix Tshisekedi, bishimiye urubanza bavuga ko ari intambwe ikomeye mu guhashya abakoze ibyaha. Ariko, abashyigikiye Kabila bavuga ko urubanza rwari rwiganjemo politiki, kuko Kabila yari umuyobozi w’ishyaka ritavuga rumwe na guverinoma. Bavuga ko urukiko rwakoze ibishoboka byose kugira ngo rwemeze ibyaha atakoze.
Iyi ngingo ishobora kugira ingaruka ku biganiro by’amahoro byari byatangiye hagati ya Congo na M23, ndetse no ku mishinga y’ishoramari mu karere. Abasesenguzi bavuga ko iyi ngingo ishobora gutuma habaho kwiyongera kw’umwuka mubi mu gihugu, ndetse no gutuma ibikorwa by’ubukerarugendo n’ubucuruzi bigira ingaruka.
Kabila aherereye he?

Kabila, ubu uba muri Afurika y’Epfo, yateye utwatsi ibyo birego avuga ko ari politiki yo gukoresha urukiko mu nyungu za politiki. Yari afite uburenganzira bwo kwitabira urubanza, ariko ntiyabikoze, ndetse nta n’umwunganizi mu mategeko yari afite. Urukiko rwamutegetse kandi kwishyura miliyari $50 z’amarengayabo ku gihugu cya Congo n’abaturage bahuye n’ingaruka z’ibikorwa bye.
Urubanza rwa Joseph Kabila ni intambwe ikomeye mu mateka ya Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo. Nubwo hari ababona ko rwari rwiganjemo politiki, abandi bavuga ko ari uburyo bwo guhashya abakoze ibyaha. Iyi ngingo ishobora kugira ingaruka ku biganiro by’amahoro, ubukungu, n’imibanire ya Congo n’ibihugu by’abaturanyi.
